ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Όπως κάθε δομή του ανθρώπινου σώματος, έτσι κι ο προστάτης αδένας, απαρτίζεται από κύτταρα. Ο ανώμαλος κι ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός των κυττάρων αυτών, για άγνωστους λόγους, συνιστά τον καρκίνο του προστάτη. Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος που συναντάται στους άνδρες κι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος που προκαλεί θνητότητα στους άνδρες, μετά από τον καρκίνο του πνεύμονα. Όπως και στους περισσότερους καρκίνους, οι ακριβείς αιτίες που τον προκαλούν δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Η εξακρίβωση των αιτιών αυτών συνιστά αντικείμενο εντατικής έρευνας και πολλά ερευνητικά κέντρα σε όλο τον κόσμο δουλεύουν προς την κατεύθυνση αυτή. Στην παρούσα χρονική στιγμή, ο καρκίνος του προστάτη θεωρείται ένα πολυπαραγοντικό νόσημα το οποίο οφείλεται τόσο σε κληρονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους όσο και στον τρόπο ζωής των ατόμων.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΑΔΕΝΑΣ;
Ο προστάτης είναι ένας αδένας ο οποίος αποτελεί τμήμα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος, βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη, ακριβώς μπροστά από το ορθό (το τελικό τμήμα του εντέρου πριν τον πρωκτό), περιβάλλοντας την ουρήθρα. Ο προστάτης συνεισφέρει στην παραγωγή του σπέρματος μαζί με τους όρχεις και τις σπερματοδόχους κύστες, ενώ παράγει ένα ένζυμο το οποίο αποκαλείται ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA), το οποίο μπορεί να κατευθύνει τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.
ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;
- Ηλικία: Συνήθως στην Ευρώπη, ο καρκίνος του προστάτη διαγιγνώσκεται σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, χωρίς να αποκλείονται και άτομα μικρότερης ηλικίας.
- Εθνικότητα: Άνδρες Αφροαμερικανικής καταγωγής έχουν διπλάσια πιθανότητα να διαγνωστούν με καρκίνο του προστάτη σε σχέση με λευκούς άνδρες. Αντίθετα, η Ασιατική καταγωγή έχει συσχετιστεί με μικρότερη επίπτωση καρκίνου του προστάτη.
- Οικογενειακό ιστορικό: Σε άνδρες που έχουν στην οικογένειά τους συγγενείς πρώτου βαθμού που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη, η επίπτωση του καρκίνου του προστάτη είναι μεγαλύτερη.
- Διατροφή και παχυσαρκία: Οι άντρες που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι είναι πολύ πιθανό ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;
Στα πρώιμα στάδια, ο καρκίνος του προστάτη συνήθως δεν δίνει απολύτως κανένα σύμπτωμα. Σε πιο προχωρημένα στάδια ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να δώσει συμπτώματα όπως:
- Δυσκολία στην ούρηση.
- Αίμα στα ούρα ή το σπέρμα.
- Πόνο στα οστά.
- Απώλεια βάρους και κόπωση.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ; - Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
Επειδή ο καρκίνος του προστάτη συχνά εξελίσσεται χωρίς να γίνεται κλινικά αντιληπτός, ο ετήσιος έλεγχος (screening) αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Αυτός γίνεται μέσω μέτρησης της ποσότητας του PSA στο αίμα και δακτυλικής εξέτασης από το ορθό, μετά την ηλικία των 50 ετών. Στα άτομα με παράγοντες κινδύνου προτείνεται η έναρξη του ελέγχου να ξεκινάει νωρίτερα στην ηλικία των 45 ετών. Ο έλεγχος για τον καρκίνο του προστάτη περιλαμβάνει τις παρακάτω εξετάσεις:
- Μέτρηση των επιπέδων του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα:
Αυξημένο PSA σημαίνει καρκίνος του προστάτη; Όχι. Το PSA μπορεί να αυξάνεται και στη χρόνια φλεγμονή του προστάτη, σε οξεία προστατίτιδα, αλλά ακόμη και σε καλοήθη υπερπλασία, ειδικά όταν ο προστάτης είναι μεγάλου μεγέθους. Σημασία έχει η τιμή του PSA, αλλά κυρίως οι μεταβολές του στο χρόνο. - Δακτυλική εξέταση από το ορθό:
- Πολυπαραμετρική Μαγνητική (mpMPRI): Μια ειδική εξέταση σε εξειδικευμένα ακτινολογικά εργαστήρια, η οποία μπορεί να ενισχύσει την υποψία της διάγνωσης και να κατευθύνει τη βιοψία του προστάτη.
- Βιοψία προστάτη: Σε περίπτωση που υπάρχει υποψία ύπαρξης κακοήθειας από τη δακτυλική εξέταση, τη μέτρηση του PSA ή τα ευρήματα της μαγνητικής, ο Ουρολόγος σας θα προχωρήσει στη διενέργεια βιοψίας. Πρόκειται για επεμβατική διαδικασία λήψης τεμαχίων του προστάτη, τα οποία θα ελεγχθούν σε ειδικό εργαστήριο.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;
Η θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη εξαρτάται από παραμέτρους, όπως είναι το στάδιο κι η έκταση της νόσου, η ηλικία και η γενικότερη κατάσταση του ασθενούς, αλλά κι η προσωπική επιθυμία του.
ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ / ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ (ACTIVE SURVEILLANCE):
Η ενεργός παρακολούθηση σημαίνει τακτικό έλεγχο (για παράδειγμα κάθε 3 με 6 μήνες), μέσω δακτυλικής εξέτασης, μέτρησης του PSA, μαγνητικών (MRI) ή και επαναλαμβανόμενων βιοψιών. Βασίζεται στην αργή εξέλιξη του καρκίνου του προστάτη. Σκοπός της είναι η αποφυγή μίας μη απαραίτητης ριζικότερης θεραπείας, με τις επιπτώσεις που αυτή μπορεί να συνεπάγεται. Γίνεται σε χαμηλού κινδύνου καρκίνους που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο.
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ (WATCHFUL WAITING):
Σκοπός της παρακολούθησης είναι να αποφευχθούν οι παρενέργειες της όποιας θεραπείας. Εφαρμόζεται κυρίως σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας, με συννοσηρότητες και με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Η ριζική προστατεκτομή είναι η ενδεδειγμένη μορφή θεραπείας για τοπικό ή τοπικά επεκτεινόμενο καρκίνο του προστάτη και σε ασθενείς με προσδόκιμο επιβίωσης μεγαλύτερο από 10 χρόνια.
Η αποτελεσματικότητα του χειρουργείου εξαρτάται από την εμπειρία του Ουρολόγου και όχι από τη μέθοδο που θα εφαρμοστεί (ανοιχτή, λαπαροσκοπική, ρομποτική).
Δύο συχνές επιπλοκές που εμφανίζονται μετά τη ριζική προστατεκτομή είναι η ακράτεια ούρων και η στυτική δυσλειτουργία.
Συζητείστε με τον Ουρολόγο σας τα οφέλη και τις επιπλοκές τις μεθόδου που θα προτιμήσετε.
ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Πρόκειται για μη επεμβατική μέθοδο αντιμετώπισης του καρκίνου με ισότιμα ογκολογικά αποτελέσματα.
ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Πρόκειται για θεραπεία που περιλαμβάνει χορήγηση ορμονών, που ελέγχουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης στο αίμα. Σκοπός είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, ενώ η συγκεκριμένη θεραπευτική επιλογή είναι συνήθως επικουρική του χειρουργείου ή της ακτινοθεραπείας και εφαρμόζεται σε προχωρημένες μορφές καρκίνου του προστάτη. Συζητείστε με τον Ουρολόγο σας τα οφέλη και τις παρενέργειες αυτής της επιλογής.
ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Εφόσον πρόκειται για προχωρημένη νόσο, ο Ουρολόγος σας θα σας εντάξει σε παρακολούθηση σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες, όπως η Ογκολογία.
ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Η ανακοίνωση της διάγνωσης του καρκίνου του προστάτη είναι σίγουρα μία δυσάρεστη εμπειρία. Να θυμάστε όμως, ότι ο καρκίνος του προστάτη είναι μία αργά εξελισσόμενη νόσος, με πολλές θεραπευτικές επιλογές, ακόμη και όταν η διάγνωση γίνεται καθυστερημένα και η νόσος είναι ήδη προχωρημένη.